O‘zbekiston Respublikasini 2030-yilgacha taʼlim, fan, sogʻliqni saqlash, madaniyat va mamlakat hayotining boshqa sohalarini rivojlantirishning strategik yoʻnalishlari toʻgʻrisidagi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2023 yil 11 sentyabrdagi PF-158-son farmoni imzolandi. Farmon ta’lim sifatini oshirish, ilm-fan va innovatsiyalarni rivojlantirish, sog‘liqni saqlash tizimini takomillashtirish, madaniy merosni targ‘ib qilish va san’atni rivojlantirishga qaratilgan keng ko‘lamli tadbirlarni qamrab olgan. Farmondan ko‘zlangan maqsad har bir inson uchun qulay shart-sharoitlarni ta’minlash, uning salohiyatini ro‘yobga chiqarish va farovon jamiyatni barpo etishdan iborat.

“O‘zbekiston – 2030” strategiyasining qabul qilinishi mamlakat taraqqiyotidagi muhim bosqich bo‘lib, farovon va adolatli jamiyat qurish istagini ifodalaydi. Bu 2023-yil aprel oyida bo‘lib o‘tgan referendumda umumxalq ovoz berish natijasida yangi tahrirda qabul qilingan O‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasida belgilab berilgan strategik yo‘nalishlarni yanada rivojlantirish va takomillashtirishni ifodalaydi.

• “O‘zbekiston 2030” strategiyasi bir qator asosiy maqsadlarga erishishga qaratilgan, jumladan, eng muhimlari quyidagilar hisoblanadi:
• O‘zbekistonning barqaror iqtisodiy rivojlanishi tufayli daromadi o‘rtachadan yuqori bo‘lgan davlatlar qatoriga kirishi.
• Xalq talablari va xalqaro standartlarga javob beradigan ta’lim, tibbiyot va ijtimoiy himoya tizimini yaratish.
• Aholi uchun qulay ekologik sharoitlarni ta'minlash.
• Asosiy e’tibor xalqqa xizmat qilishga qaratilgan odil va zamonaviy davlat qurish.

Mamlakat suvereniteti va xavfsizligini kafolatini ta'minlash.

Strategiyani amalga oshirish bo‘yicha barcha davlat organlari va tashkilotlari uchun ustuvor vazifa ekanligi belgilangan. Mazkur organlar rahbarlariga Strategiyada belgilangan maqsad va vazifalarni amalga oshirish uchun shaxsiy javobgarlik yuklangan. Shu bilan birga, avvalgi Yangi O‘zbekistonni rivojlantirish strategiyasida belgilab berilgan maqsad va vazifalarning dolzarbligi saqlanib qolgan.

“O‘zbekiston-2030” strategiyasining I maqsadida mamlakatimizda har bir insonning salohiyatini ro‘yobga chiqarish uchun qulay shart-sharoitlarni yaratishga qaratilgan. Maqsad maktabgacha ta’limdan tortib, umumiy o‘rta ta’limgacha bo‘lgan ta’lim tizimidagi salmoqli islohotlarni o‘z ichiga oladi. Reja barcha bolalarning maktabgacha taʼlimdan foydalanish imkoniyatlarini oshirish, gigiyena meʼyorlari va kompyuter savodxonligini taʼminlash, maktablarda “Taʼlim uchun qulay muhit” dasturini joriy etish kabi turli chora-tadbirlarni oʻz ichiga oladi.

Yangi darsliklar, multimedia dasturlarini joriy etish, xorijda malaka oshirish orqali ham talabalar, ham o‘qituvchilarning kasbiy mahoratini oshirishga alohida e’tibor qaratilmoqda. Bundan tashqari, strategiya xususiy ta’lim muassasalarini tashkil etish va xalqaro moliya institutlari bilan hamkorlik qilish orqali ta’limni rivojlantirishga xususiy sektorni faol jalb etishni nazarda tutadi.

Ushbu chora-tadbirlar O‘zbekistonning barcha fuqarolari uchun teng ta’lim imkoniyatlarini yaratish va har bir shaxs salohiyatini muvaffaqiyatli ro‘yobga chiqarish uchun zarur bo‘lgan sifatli ta’limni kafolatlashga qaratilgan.

O‘zbekiston 2030 strategiyasi kontekstida kasb-hunar ta’limi tizimini rivojlantirish muhimligini ko‘rsatadi. Bu jihat kasb-hunar ta’limi muassasalarida ta’lim sifatini oshirish, ularning moddiy-texnik bazasini yangilashdan iborat bo‘lib, bu zamonaviy mehnat bozori talablariga javob beradigan malakali kadrlar tayyorlashning asosiy omili hisoblanadi. Hududiy kasb-hunar ta’limi markazlarini tashkil etish ham mamlakatimizning turli hududlarida kasb-hunar ta’limining qulayligi va sifatini oshirishga qaratilgan.

Professor-o‘qituvchilarning malakasini oshirish, ta’lim jarayonini takomillashtirish maqsadida o‘qitishning innovatsion uslublarini joriy etish ham strategiyaning diqqat markazida. Bu nafaqat o‘qituvchilarni xorijda tayyorlash, balki malaka oshirish uchun masofaviy ta’limni rivojlantirishni ham o‘z ichiga oladi. Bundan tashqari, iqtisodiyotning axborot texnologiyalari, qurilish, transport va logistika kabi muhim tarmoqlarida o‘rta bo‘g‘in mutaxassislarini tayyorlash uchun davlat grantlari bilan to‘liq ta’minlashni yo‘lga qo‘yish milliy iqtisodiyotni rivojlantirishda strategik ahamiyatga ega.

Strategiyada oliy ta’limni ilgari surish ham oliy ta’limning mavjudligini oshirish va uning sifatini oshirish istagini aks ettiradi. Xalqaro hamkorlikni rivojlantirish, universitetlar nufuzi bo‘yicha jahon reytingida ishtirok etish bu boradagi muhim qadamdir. Bundan tashqari, oliy ta’lim muassasalarining fundamental tadqiqotlarini olib borish, tashkiliy-boshqaruv faoliyatini takomillashtirishga alohida e’tibor qaratilayotgani bu boradagi ilmiy bazani rivojlantirish, menejmentni takomillashtirish istagini ifodalaydi.

“O‘zbekiston 2030” strategiyasida iqtisodiyotning jadal rivojlanayotgan tarmoqlarida amaliy tadqiqotlarni kuchaytirishga katta e’tibor qaratilayotganini ko‘rsatadi. Bu innovatsiyalarni rag‘batlantirish va mamlakat raqobatbardoshligini oshirish maqsadida “korxona – universitet – ilmiy tashkilot” klaster tizimini joriy etish orqali amalga oshirilmoqda.

Iqtisodiyotning “Drayver” tarmoqlariga qaratilgan amaliy tadqiqotlarni moliyalashtirish asosiy jihatlardan biridir. Jumladan, Davlat budjetidan salmoqli mablag‘ ajratish, transport va logistika, qishloq xo‘jaligi, energetika va biotexnologiya kabi strategik muhim sohalarda yangi ilmiy-ishlab chiqarish klasterlarini tashkil etish nazarda tutilgan.

Yosh tadqiqotchilarni qo‘llab-quvvatlash, ularning ilmiy izlanishlardagi ulushini oshirish ham muhim yo‘nalish hisoblanadi. Bunga ilmiy tashkilotlar xodimlarining ish haqini oshirish, ilmiy loyihalarni moliyalashtirish bo‘yicha tanlovlar sonini kengaytirish kiradi.

Barcha sohalarda innovatsion faoliyatni keng joriy etish, O‘zbekistonning jahon innovatsion faollik reytinglariga kiritilishini ta’minlash ham ustuvor vazifalardandir. Bu aholining millioniga to‘g‘ri keladigan tadqiqotchilar sonini ko‘paytirish, ichki va tashqi bozorlarda innovatsion ishlanmalar sonini ko‘paytirishni o‘z ichiga oladi.

Mazkur chora-tadbirlar innovatsiyalarni rag‘batlantirish, ilmiy tadqiqotlarni rivojlantirish va jahon miqyosida O‘zbekiston iqtisodiyotining raqobatbardoshligini oshirishga qaratilgan.

Xulosa o‘rnida aytish mumkinki, “O‘zbekiston-2030” strategiyasi mamlakat va uning fuqarolari uchun kelajak yo‘lini belgilab beruvchi muhim hujjatdir. Uning muvaffaqiyatli amalga oshirilishi yaqin o‘n yilliklarda O‘zbekistonning barqaror rivojlanishi va gullab-yashnashini ta’minlaydi.

Uzbekov Mirsoli Odiljanovich, Xalq demokratik partiyasi a’zosi, Farg‘ona politexnika instituti Energetika fakulteti dekani